Alan Derinliği

Son güncelleme: 10.09.2023

Alan derinliğini fotoğrafta net görünen en yakın nesne ile en uzak nesne arasındaki uzaklık olarak tanımlayabiliriz. Teknik kameraları ve özel eğilme-kayma (tilt-shift) objektifleri konumuzun dışında tutarsak, alan derinliğini iki unsur ile denetim altında tuttuğumuzu söyleyebiliriz. Bunlardan ilki diyafram açıklığı ve ikincisi ise objektifin odak uzaklığıdır.

Diyaframın Etkisi

Diyafram değeri büyüdükçe objektifteki diyafram deliği küçülür ve fotoğraftaki alan derinliği artar. Tersi durumda ise azalmaktadır.
Örneğin, bir portre çekiminde kişiyi öne çıkartıp arka plandan ayırmak istiyorsak, netliğimizi kişiye yapar ve küçük bir diyafram değeri seçeriz. Böylece alan derinliği azalır, kişi net arka fon netsiz çıkar. Bu yolla kişiyi arka fondan ayıklamış oluruz.

Objektifin Odak Uzaklığının Etkisi

Objektifin odak uzaklığı azaldıkça alan derinliği artar. Geniş açılı objektifler sahip oldukları kısa odak uzaklıkları nedeniyle oldukça fazla alan derinliği sağlarken dar açılı tele objektifler uzun odak uzaklıkları ile bize az alan derinliği verir. Odak uzunluğunun değiştirilmesini doğal olarak fotoğraftaki perspektife de etkisi olmaktadır.

Fotoğrafta istediğimiz etkiyi verecek alan derinliğini oluşturmak isin bu iki aracı kullanırız.

Alan derinliğinin objektifin odak uzaklığından kaynaklanan etkisini bakaçtan görebilmemize karşın diyafram değerinin etkisini görmemiz kullandığımız fotoğraf makinesine bağlıdır. Aynalı makinelerde diyafram, bakaçtan baktığımızda hep en açık değerindedir ve ayarladığımız diyafram değerini fotoğrafın çekildiği an alır. Bu nedenle aynalı makinalarda bakaçtan baktığımızda alan derinliğinin etkisi görülmez ve ancak çekilen fotoğrafta görülebilir. Aynasız makineler ise bize bakaçta alan derinliğinin etkisi görme olanağını sunar.

EN AÇIK DİYAFRAM		EN KISIK DİYAFRAM
Aşağıda; normal, geniş açı ve tele objektif ile, objektifteki en küçük ve en büyük diyafram değeri ile elde edilmiş bu objektiflerin konumuzda sağladığı en az ve en çok alan derinliğini görmekteyiz. Tüm örnekler 35mm/Tam Çerçeve (Full frame) makine ile üretilmiştir.
Diyafram değeri: 2.8	50 mm Normal Objektif	Diyafram değeri: 22
Diyafram değeri: 2.8	16 mm Geniş Açı Objektif	Diyafram değeri: 22
Diyafram değeri: 4	200mm Dar Açı Objektif	Diyafram değeri: 32
Perspektif etki, şu anda incelemekte olduğumuz alan derinliği konumuzun dışında olmasına karşın yukarıdaki örneklerde odak uzaklığının değişimi nedeni değişen görüş açısına ve oluşan perspektif etkiye de dikkat edilmesinde yarar var. İlk kulp tüm objektif türlerinde hemen hemen aynı boyda olmasına karşın 2., 3., ve 4. kulpların görece boyları ve biri birilerine olan uzaklık etkileri farklıdır. Yukarıdaki örneklerde netlik hep ilk kulptaydı. Aşağıdaki dar açılı objektif örneğinde ise netlik 2. kulpa alınarak alan derinliğinin netlik yapılmış olan uzaklıktan yakına ve uzağa doğru oluşan etkisi gösterilmiştir.
Diyafram değeri: 4	200mm Netlik ikinci kulpta	Diyafram değeri: 32