Geçen ay bizimle yaşamaya başlayan bir köpek arkadaşımız için uzun süredir Youtube üzerinden köpek eğitim videoları izliyorum. Bu süreçte farklı canlı türlerinde benzeşen liderlik sorumlulukları olduğunu fark ettim. Sanırım beş altı farklı eğitmenin hemen hemen tüm videolarını izledim. Tümünde gördüğüm ortak nokta köpeğin lideri olmamız gerektiği. Bunu sağlayan eğitimin ana dayanağı ise ödül ve ceza sistemi. Yedirmeyin sağlıklı değil denilen ve köpek arkadaşlarımızın deli oldukları işlenmiş et ürünlerinin ödül olarak verilmesi mi dersiniz. ceza olarak boyuna takılan hatta bazılarının içi dikenli olan boyun boğma tasmalarının kullanılması mı dersiniz. Akla yatmayan, vicdana sığmayan uygulamalar. Ceza boyutuna karşı çıkan çoğunlukta görünürken bir çok eğitmenin boğma tasma kullandığını görüyorum.
Ödül ceza mantığı bir türlü aklıma yatmıyordu. Arkadaşımızla tanışıp eğitimlere ben başladıktan sonra ödül sisteminin ödül varsa çalıştığını yoksa köpek arkadaşımın keyfine kaldığını gözledim. Tıpkı insanlarda olduğu gibi. En eski motivasyon teorilerinden Victor Room’un dediği gibi. Motivasyon için bir beklenti olması gerekli. Fakat bu dışsal motivasyon. Dışsal motivasyon ise dış motivasyon kaynağı ortadan kalkınca etkisini yitiriyor.
Çevremde konuştuğum bir çok kişi boğma tasma kullanmamı öneriyordu. Ben profesyonel bir eğitmene vereyim bu işi dediğimdeyse boğma tasma kullanımlarını gördüm ve içime sinmedi.
Boğma tasmanın zararları nedir diye araştırmaya başladığımda Kral Köpek Ailesi/Akademisi ile tanıştım. “Başka bir yol var” sloganı ile ödül ceza olmadan geliştirilecek olan kalıcı içsel motivasyonun karşılıklı saygı geliştirerek oluşturulabileceğini söylüyorlar. Hemen tüm vidolarını izledim kitaplarını okudum ve hazırlık sınıflarına kayıt olup köpek beden dilini okumaya başladım. İki haftadır uyguluyorum ve sonuç almaya başladık. Arkadaşımı anlamaya başlayıp hareketlerimi organize etmeye başladığımdaysa ilişkimizin iyileşmeye başladığını gözlüyorum.
Hikayemizi geçip bu deneyimimin proje yönetimi ile ilişkisi olduğunu düşündüğüm bağlantısına gelirsem, bu öğretideki bir konunun proje yöneticisinin lider sorumlulukları ile örtüşen kısımları olduğunu gördüm. Yıllarca yapılan gözlemler sonucunda oluşturulmuş olan bu öğretiye göre sürüdeki yönetici köpeğin dört sorumluluğu var:
1. Yeni hareketler başlatmak,
2. Yetkisiz başlatılmış olan hareketleri bitirmek
3. Sürü üyelerinin huzur ve mutluluğunu sağlamak
4. Olabilecek olumsuz olayları önceden fark edip önlemek.
Biz de proje yöneticileri olarak projelerimizde yeni hareketler başlatmıyor muyuz? Projenin her şeyinden sorumlu lider olarak bir çok görevde başlatıcı ve tetikleyiciyiz.
Proje ekibinde yetkisiz yapılmış bir davranış olduğunda örneğin bir ekip arkadaşımız iyi niyetle jest yaparak kapsam kaymasına neden olduğunda bu olmaması gereken duruma müdahale ediyoruz.
Proje yöneticileri olarak proje ekibimiz de güven ortamını oluşturmak onların motive ve mutlu olmalarını sağlamak için çoklukla hizmetkar liderlik ve koçluk yapıyoruz. Hatta artık PMBOK7 tüm paydaşların moral ve mutluluğunu da ölçümlememizi söylüyor.
Proje yöneticinin proaktif olması gerektiği ve öngörülü davranışları ile yaşanabilecek sorun ve riskleri önceden görüp en uygun risk yanıtlarını hazırlaması gerektiği ise hepimizin hem fikir olduğu bir konu.
Liderlik alanında da başka canlı türlerinden öğreneceklerimiz var sanırım.
Yorum bırakın