Yetkisiz ve güçlü proje yöneticisi olunabilir mi? Ne dersiniz?
Eğitimlerde ya da danışmanlıklarda en çok aldığım duyduğum serzenişlerdendir “yetkimiz yok ki!”.
Ah bir yetki verilse neler yapılacak!
Ülkemizde ve dünyada bir çok proje, matris organizasyon yapılarında yönetiliyor. Ülkemizde zayıf matris organizasyon olukça ağırlıkta desem sanırım yanılma payım çok az olur. Peki bunun anlamı nedir? Proje yöneticisinde yetki hiç yok ya da çok az demektir. Yani bir çok proje yöneticisinin şikayet ettiği durum.
Güç ile yetki arasında ne fark var? Proje yöneticisinin gücü nereden gelir? Yetkisiz bir proje yöneticisi güçlü bir proje yöneticisi olabilir mi?
Proje yöneticisine verilen bir güç olan yetki; proje yöneticisinin güçlerinden yalnızca biridir. Peki proje yöneticisi neden kendisine yetki verilmesini verilmesini bekler? Neden diğer güçlerini edinmez? Vizyon olarak baktığımızda belki de lider ile yönetici arasındaki ana farklardan biri bu. Proje yöneticisi değil de gelin, proje lideri olarak konuya bakalım. Nelerdir güçleri proje liderinin?
PMI’a göre proje yöneticileri güçlerin kullanım tercihi sırası:
- Uzmanlık,
- Referans,
- Ödül,
- Konumsal,
- Ceza,
- …
olarak verilir. Gelin irdeleyelim…
Uzmanlık gücü, kişinin gerçekleştirilen proje konusunda ve proje yönetimi konusundaki becerilerini ifade ediyor. Proje yönetici dediğimizde ise işin içine metodoloji, liderlik, strateji gibi bir çok konu giriyor. Bu becerileri edinmek kimin sorumluluğu? Proje yöneticisine birileri tarafından verilebilir mi, yoksa proje yöneticisinin çıkması gereken bir yolculuk mu bu becerileri edinmek?
Referans gücü nedir? Referans gücü proje yöneticisinin organizasyondaki itibarı, karizması, sözünün geçerliliği, güvenilirliği olarak tanımlanabilir. Kişiler, bu güce sahip proje yöneticilerinin proje ekibinde yer almak istiyor ve verimlilikle projeye katkı sağlıyor. Peki bu güç proje yöneticisine birileri tarafından verilebilir mi, yoksa proje yöneticisinin kendi kişisel gelişimiyle, yani kendisiyle mi ilgili ?
Ödül gücü; ağırlıkla organizasyonla ilgili olabilirken bütçe ve yetki olmaz ise neler yapabiliriz diye bakmadığımızda kişisel olarak da sağlanabilecek olan onurlandırma, kutlama, takdir v.s. ödül güç içinde sayılabilir mi? Ne dersiniz?
Konumsal güç ise proje yöneticisine organizasyondaki konumunun verdiği güçtür. Yani yetkidir. En kolay güç olduğunu düşünüyorum. Gerekli olduğu tartışılmaz, ama yeterli mi?
Ceza ise son çare. Hiç kullanmamak en iyisi. İhtiyaç duymamayı başarmak büyük ölçüde proje liderinin becerisine bağlı ve kullanması hiç iyi hissettirmiyor.
Gördüğümüz gibi uzmanlık ve referans güçleri projeyi yönetmek için gerekli olan ve olmaz ise olmaz güçler. Tek başına yetki hiç bir şekilde yeterli olmuyor. Uzmanlık ve referans güçleri ise başkaları tarafından biz proje liderlerine verilen güçler değil. Bu güçleri elde edebilmek için altındaki bilgi ve becerileri edinmemiz gerekli. Bunları edinmek ise yalnızca bize bağlı. Yetkin bir proje yöneticisi olabilmek için öncelikle kendi kişisel gelişim yolculuğumuzu bu yönde planlamalı, gerekli olan bilgi ve becerilerimizi geliştirmeliyiz. Bu durumda yetkiyi sağlayan konumsal güce hem gereksinimimiz azalacak hem gerektiğinde edinmemiz kolaylaşacaktır.
O halde gelin yetki verilmesini beklemeyelim. Uzmanlık ve referans güçlerimizi edinmemizi sağlayacak olan bilgi birikimi ve beceri setlerini nasıl edineceğimizi planlayalım.
Bunun için kendi vizyonumuzu belirlemeli, kendimizi tanımalı ve gelişim yolculuğumuzu projelendirmeliyiz.
Ne zaman başlayalım?…
Hemen şimdi!