Yüzme havuzunuza kendiniz mi bakıyorsunuz? Yüzme havuzu bakımı, sağlığınız için bilinçli ve ciddiye alınarak titizlikle yapması gereken bir iş. Yüzme havuzu bakımında birinci önceliğin yüzücülerin sağlığı olduğu hiç bir zaman unutulmamalıdır.
Sağlıklı bir havuzda sağlıkla yüzmek için düzenli olarak yapılması gereken işlemler ve bazı hesaplamalar var. Gelin, fazla karıştırmadan yalın olarak inceleyelim.
Kimyasal Denge
Önce kimyasal dengeye bakalım. İlk olarak havuzu doldurduğumuz suyun kimyasal yapısını bilmek önemli. Sezon başında, havuzu doldurmak için kullanacağımız suyun kimyasal analizini yaptırmak iyi bir fikir olabilir. Sonrasında günlük kullanımda en önemli iki kimyasal denge pH ve klor ile ilgili. Havuzunuzun kimyasal değerleri Sağlık Bakanlığı tarafından tanımlanmış olan sağlıklı aralıklar dışındaysa havuz kullanılmamalıdır. Havuz suyunun pH ve klor seviyelerini ölçmek için renk bazlı testlerden kullanımı kolay olan tabletli test kitleri tercih edilebilir. Test kitlerinde kitin nasıl kullanılacağı anlatılmaktadır. Havuzunuzun kullanım yoğunluğuna göre testleri hangi sıklıkla yapacağınızı zaman içinde kendiniz belirleyebileceğinizi düşünebilirsiniz ama en azından klor testlerinin her gün yapılması sağlıklı olacaktır. Zira klor çeşitli etkiler ile havuzdan hızla uzaklaşıp etkisini yitirmektedir. Havuzun klorsuz kalması havuzumuzu organik kirlenmeye karşı savunmasız bırakır.
pH Dengesinin kurulması
Sağlık Bakanlığı verilerine göre pH değeri 6,5-7,8 aralığında olmalıdır. Kullanacağımız klorun en verimli şekilde dezenfeksiyon işlevini yerine getirebilmesi için ideal olan ise pH değerinin 7,2 ile 7,6 arasında olmasıdır. Bu aralığın dışında olduğunda verimli çalışamaz ve daha çok klor kullanmanız gerekir ki bu yüzücü sağlığına ve bütçeye zarar verecektir.
Test kitiniz yapacağınız ölçüm sonrasında eğer pH dengeniz doğru değilse pH değerini ideal seviyeye getirmeniz gerekir. Eğer pH değeri düşükse yükseltmeniz ve eğer yüksekse düşürmeniz gerekecektir. Her iki işlemde de 7,4 pH değerini hedef alarak alabiliriz. İhtiyacınız düşürmek ise pH düşürücü hesabı sayfasından ve ihtiyacınız yükseltmek ise pH yükseltici hesabı sayfasından yararlanabilirsiniz.
Klor dengesinin kurulması
Test sonucunda pH değerleriniz ideal aralıkta ise kloru dengelemek için gerekeni yapabilirsiniz. Havuz test kitinizde bulunan “DPD1” tableti ile havuzunuzda bulunan serbest klor miktarını ölçebilirsiniz. Sağlık Bakanlığı verilerine göre serbest klor miktarı açık havuzlarda 1-3 ppm ve kapalı havuzlarda 1-1,5 ppm aralığında olmalıdır. Test kitiniz ile yapacağımız ölçüm sonrasında eğer klor dengeniz doğru değilse serbest klor değerini ideal seviyeye getirmemiz gerekecektir. Açık havuz için 3 ppm seviyesi hedef değerimiz olacaktır.
Klor yüksek ise düşürmeniz için beklemek ya da su tazelemek dışında bir seçeneğimiz yok. Ama klor düşük ise kimyasal kullanarak yükseltebiliyoruz. Bu nedenle yükseltirken hata yapıp fazla yükseltmemek için kullanılacak klor miktarının doğru hesaplanması gerekir. Tedbirli olmak adına aşamalı yükseltme de uygulanabilir.
Test sonrası havuzunuza eklemeniz gereken klor miktarını hesaplamak için günlük klor hesabı sayfasından yararlanabilirsiniz. Günlük klorlama için genellikle granül ya da tablet klorlar kullanılmaktadır. Bu kimyasal malzemedeki klor yoğunluğuna göre %56, %65, %90’lık klor gibi çeşitleri vardır. Granül klorda %56’lık ve tablet klorda %90’lık olanlar günlük kullanım için tercih edilmektedir.
Günlük bakım ile oluşan kimyasal birikimi
Günlük klor kullanımı sonucunda havuzumuzda bazı kimyasallar birikmeye başlayacaktır. Bu kimyasal birikiminin de izlenmesi ve kabul edilebilir seviyede tutulması gerekir. İlk ve sık bakmamız gereken değer “bağlı klor” değeridir.
Bağlı klor, klorun havuzda var olan bakteri, ter, idrar böcek vs. gibi organik kirlenmeyi dezenfekte ettikten sonra dönüştüğü haldir. Bu maddeler bağlanır ve onları dezenfekte eder. Bağlı klor havuz suyunda kalır ve birikmeye başlar ve bu birikiminin üst sınır değeri olan 0,2 ppm seviyesini geçmemesi istenir. Öncelikle yapılması gereken kirlenme hızının düşürülmesi için önlem alınmasıdır. Suya her girişten önce mutlaka duş alınması, idrar kontrolü gelişmemiş küçük çocukların çocuk havuz bezi ile bile olsa havuza girmemesi, havuza düşen böcek yaprak vs. gibi yabancı malzemenin en kısa süreden havuzdan uzaklaştırılması önlemler arasında sayılabilir. Birikimi denetlemenin diğer yoluysa havuz suyunun belli miktar ve sıklıkla tazelenmesidir.
Bağlı klor seviyesini ölçmek için serbest klor değerini “DPD1” tableti ile ölçtükten sonra test kiti kılavuzunda yazdığı gibi aynı suya “DPD3” tabletini atarak toplam klor değerini ölçeriz. İstenilen test suyunda renk değişimi olmamasıdır. Eğer renk değişimi varsa ölçülen toplam klor değerinden serbest klor derini çıkartarak farkı buluruz. Fark bize bağlı klor değerini verecektir.
Bağlı klor değeri = Toplam klor değeri – Serbest klor değeri
Bağlı klor değerini düşürmek için iki yöntemimiz var:
- Belli miktarda su boşaltır ve taze su ekleyerek kimyasal dengeyi yeniden kurarız.
- Test sonrası elde ettiğimiz bağlı klor değerini baz alarak bağlı kloru yok etmek üzere şok klorlama yaparız. Bağlı klor şoklaması için kullanacağımız klor miktarını hesaplamak için bağlı klor şoklama hesabı sayfasından yararlanabilirsiniz.
Havuzda biriken diğer kimyasal ise siyanürik asittir. Klor uçucu bir kimyasal olduğundan havuzda kalma süresini uzatmak adına kullandığımız granül ya da tablet klorlara stabilizatör denilen kimyasallar eklenir. Klor havuz suyunu terk eder ama bu kimyasal siyanürik asit olarak birikir. Siyanürik asidin ayda bir test edilmesi gerekir. Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen aralık 0 ile 100 ppm arasıdır. İdealde bu birikimin üst sınır değeri olan 50 ppm’i geçmemesi istenir. Geçmesi klor kilitlenmesi denilen klorun işlevsiz kalmasına neden olan etkiye neden olurken yüzücüler içinse kanserojen etkiye sahiptir. Siyanürik asit için ayrı test kitleri mevcuttur. Siyanürik asit seviyesi sınırı aştığından havuz suyunu kısmen tazelenmesinden başka çare yoktur.
Düzenli olarak havuz suyunun tazelenmesi bu birikimleri kontrol altında tutmamıza yardım edecektir.
Düzenli ya da gerektiğinde yaptığımız işlemler
Kimyasal denge için pH ve klor dengesi için yaptığımız düzenli işlemler dışında yapılması gereken başla işlemler de var.
Dip süpürme
İdealde her gün ama kendi havuzumuz için havuzun maruz kaldığı kirletici miktarına bağlı olarak belirleyeceğimiz sıklıkta havuz dibinin temizlenmesi gerekir. Dip süpürgesi havuzun süpürge emiş kanalına ya da skimmerli havuzlarda skimmerlerden birine bağlanarak yapılır. Bu konuyu anlatan bir çok video Youtube’dan kolaylıkla bulunabilir. Altı yollu vana filtre konumundayken süpürme işlemi yapılır. Süpürme işlemi kum filtresinde yoğun bir kir birikimine neden olduğundan dip süpürme işleminden sonra mutlaka “ters yıkama” yapılarak kum filtresi temizlenmelidir.
Ters Yıkama
Havuzun filtre edilmesi ve dip süpürme işlemleri sırasında kum filtresinin giriş tarafında kir birikir. Altı yollu vana ters yıkama konumuna alınarak ters yıkama işlemi yapılmalıdır. Bu işlem sırasında su filtre içinde ters yönde akar ve çıkışta su havuza verilmeyerek tahliye edilir. Altı yollu vana gözlem penceresi gözlenmeli ve akan su berraklaşınca ters yıkama işlemi bitirilmelidir. Gereğinden fazla yapılması fayda yaratmayacağı gibi filtreden kum kaybedilmesine de neden olabilir. Bu konuyu anlatan bir çok video Youtube’dan kolaylıkla bulunabilir. Ters yıkama işleminde fitrenin giriş tarafındaki kirlerin fitreden uzaklaştırılabilmesi için su kum filtresinde ters yönde hareket eder. Bu ise bu sefer çıkış tarafında az da olsa kir birikimine neden olur. Biriken bu kirin tekrar havza dönmemesi için her ters yıkama işleminden sonra mutlaka “durulama” işlemi yapılmalıdır.
Durulama
Ters yıkama işlemi sırasında kum filtresinin çıkış tarafında biriken kirin tahliye edilmesi için altı yollu vana durulama konumuna getirilerek durulama işlemi yapılır. Altı yollu vana gözlem penceresi gözlenmeli ve akan su berraklaşınca durulama işlemi bitirilmelidir. Durulama işleminden sonra altı yollu vana filtreleme konumuna getirilir. Ters yıkama ve durulama işlemlerinde kirli su tahliye edilip havuza dönmediği için havuzdaki su miktarı azalır. Havuzunuz eksilen suyu otomatik tamamlamıyorsa eksilen suyu elle tamamlamanız gerekecektir.
Şok klorlama
Sezon başında havuzumuza ilk kez su doldurulduğumuzda, havuzda büyük miktarda su tazeleme yaptığımızda ya da havuz suyu kahverengi, bulanık, yosunlu ve siyah-kahve renk aldığında havuza günlük klorlama miktarından daha yüksek miktarda klor ekleyerek şoklama yapılmalıdır. Kullanacağımız klor miktarını hesaplamak için şok klorlama hesabı sayfasından yararlanabilirsiniz. İşlem sonrası klor seviyesi dengeye gelene kadar sirkülasyon pompaları sürekli çalıştırılır ve havuz kullanıma kapatılır. Normal kullanımda da ayda bir kez şok klorlama yapılması önerilir.
Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı “Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Hakkında Yönetmelik” ve eklerinin okunup anlaşılmasında fayda olduğunu düşünüyorum. Bu konuda daha geniş, pratik ve ayrıntılı; derli toplu bir kaynak arayışında olanlar için Yunus Öztürk tarafından kaleme alınan ve Flora Kitap tarafından yayınlanan “Havuz Operatörlüğü Kursu Ders Notları” iyi bir seçenek olabilir.
Ancak yüzme havuzu bakım işlemlerinin düzenli ve bilinçli yapılmasıyla havuzunuzu sağlıkla kullanabilirsiniz.
Yorum bırakın